Duński design – Arne Jacobsen, to człowiek który go stworzył. Duński design nie powstałby, gdyby nie Arne Jacobsen – to postać ikoniczna dla duńskiego wzornictwa i dla światowej architektury. Niczym lokomotywa, Jacobsen przez 50 lat tworzył kierunek modernistycznego projektowania i architektury. Projektował budynki, w których przebywamy, a także meble przedmioty codziennego użytku, którymi zachwycamy się każdego dnia. Nie sposób spoglądając na nie z dystansu nie przyznać im statusu gwiazd międzynarodowego designu. Arne Jacobsen pracował cały czas, a jeśli akurat na to nie wyglądało, tak naprawdę poświęcał się pracy twórczej. Relaksował się podchodząc do opracowywania nowego projektu. Dzięki temu wielka scheda po wspaniałym projektancie, łaczy ilość z najwyższą jakością.
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne-Jacobsen-1968.jpg
Duński design – Arne Jacobsen i jego ojciec
Arne Jacobsen – jeden z największych duńskich projektantów, poniewaz jego projekty stanowią element wizerunku, jaki duński design osiągnął na świecie. Jego ikoniczne projekty to podstawa tego języka i tożsamości projektowej. Duński architekt i projektant przemysłowym, pomógł wprowadzić modernizm w Danii. Nazywa się go często „ojcem nowoczesnego duńskiego designu”. W trakcie kariery Arne opanował szeroki zakres specjalizacji. Niezależnie od tego, czy chodziło o wieżowiec, krzesło czy klamkę, Arne Jacobsen używał swojego talentu i dążył do perfekcji. W ten sposób stworzył wiele ponadczasowych arcydzieł.
Zdjecie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne_Jacobsen_tankstation.jpg
Najlepsze projekty Arne Jacobsena już dawno trafił do „Hall of Famous Objects”. Nie ma zatem potrzeby kwestionować ich źródeł i kontekstu, ponieważ historia potwierdziła ich światową klasę. Ikony XX wieku i ponadczasowa, klasyczna elegancja stanowią niepodważalną wartośc jego prac.
Źródło zdjęcia: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:No7Arne-Jacobsen.jpg
Duński design – Arne Jacobsen od początku
Pomysł zawsze był dla Jacobsena punktem wyjścia: od złożonego do bardzo prostego. W swojej pracowni, w dość wąskim gronie, opracowywał zarówno duże, skomplikowane projekty budynków, jak i poszczególne elementy serii sztućców. Celem było dopracowanie każdego detalu, a największą uwagę Jacobsen przywiązywał do wnętrz. Jednak zanim efekt pracy mógł zadowolić architekta, niezbędne były żmudne poszukiwania. Sam pomysł był na ogół niepodważalny. Ale zanim osiągnał swój prawdziwy kształt, Jacobsen wskazywał wiele różnych rozwiązań. Zatem niezbędna była tu pomoc bliskich mu osób.
Rysunki, a w szczególności wiele akwareli budynków Arne Jacobsena, wyrażają jego ogromne przywiązanie do precyzji. Natomiast zadziwiające podobieństwo do gotowego projektu, mówi nie tylko o jego zdolności do realizacji pomysłu, a samej kreatywności. Arne Jacobsen pragnął początkowo zostać malarzem, co szczególnie widać właśnie na przykłądzie rysunków prezentacyjnych.
Duński design – Arne Jacobsen a intuicja
Z drugiej strony, od strony projektowej Arne Jacobsen rzadko wiedział z góry, czego chce. Pomimo jasno określonej linii, był daleki od pewnej siebie osoby, z jaką często się go uważa.
Poza podstawową ideą, silnym wyczuciem proporcji i materiałów, a także formalnie niezwykłym talentem, nic nie zostało z góry ustalone. Dlatego Arne Jacobsen często wydawał się niepewny, jeśli chodzi o projektowanie. Można powiedzieć, że raczej intuicyjnie poszukiwał, a szczególnie interesowały go poszukiwania granic idei, technologii i materiału.
Zdjęcie żródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Catz_Moat.jpg
Duński design – Arne Jacobsen trudny proces twórczy
Techniczne części procesu projektowania nigdy nie stanowiły punktu wyjścia dla jego projektu. Choć z drugiej strony wiele wskazuje na to, że Arne Jacobsen znalazł w ograniczeniach materiałów właściwy kontrapunkt i pewną swobodę, by powstrzymać twórcze zawirowania. Brak tych ograniczeń, na przykład przy pracy z tworzywami sztucznymi, a nie drewnem, spowodował właśnie niechęć do zawieszenia bądź zakończenia badań. Arne Jacobsen mógł bez końca pracować z projektem, dlatego miał trudności z jego finalizacją i realizacją.
Fakt, że faza produkcji była często odkładana, jest typową cechą dla perfekcjonistów. Jeśli chce się zajrzeć w każdy detal I wykorzystać każdą możliwość, bardzo trudno się zatrzymać.
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wanduhren_Arne_Jacobsen.jpg
Arne Jacobsen przy desce kreślarskiej
Arne Jacobsena nie uważana się ani za intelektualistę ani za analityka w zwykłym znaczeniu. Jego własna filozofia formy była niemal anty-filozofią: „Jeśli mam filozofię, musi ona siedzieć w salonie”. Dla Arne Jacobsena załatwienie sprawy było kluczowe.
Komunikacja językowa Arne Jacobsena w związku z wszechświatem formy to już legenda. Wśród jego słynnych sentencji mozna zanleźć na przykład określenie „tak cienki, jak to możliwe, i nigdy w środku”. Lub inny precyzyjny do bólu plan „Dzisiaj musimy zrobić naprawdę niski / okrągły projekt”. Jego współpracownicy oraz studenci Akademii Sztuk, gdzie Arne Jacobsen był profesorem, musieli w mig odczytywać jego myśl. Podobno Arne Jacobsen potrafił również zapytać jak rzeczy „zachowywały się” dzisiaj, jakby rozmawiał o sprawach związanych z własnym życiem.
Pochodzenie i relacje rodzinne
Arne Jacobsen urodził się 11 lutego 1902 roku w Kopenhadze. Jego ojciec, Johan Jacobsen, był hurtownikiem agrafek i zamków ciśnieniowych. Matka, Pouline Jacobsen, uczyła się bankowości i często malowała kwiatowe wzory w wolnym czasie. Rodzina mieszkała w Classensgade w wielkim, klasycznym domu. Być może dlatego Arne Jacobsen jako dziecko pomalował kolorową tapetę w swoim pokoju na biało, aby sprzeciwić się przeciążonemu ozdobami gustowi rodziców.
W szkole z internatem w Nærum Arne Jacobsen spotkał braci Lassen. Później Flemming Lassen współpracował z nim przy wielu projektach architektonicznych. W 1929 roku Arne Jacobsen i Flemming Lassen zdobyli wspólne uznanie za projekt „Dom przyszłości”. Oba zaprojektowane domy charakteryzowała śmiała wizja, która obejmowała nawet lądowisko dla helikopterów na dachu.
Arne Jacobsena opisuje się jako niespokojnego, żywego ucznia, zawsze skorego do zabawy, tryskającego humorem. Jednak już od dzieciństwa wykazał się wyjątkowym talentem do rysunku i portretowania przyrody dzięki skrupulatnym obserwacjom. Na początku Arne Jacobsen pragnął zostać malarzem, ale ojciec uważał, że zawód architekta jest bardziej praktyczny. Ten plan wypalił, ale umiejętności plastyczne przekładania pomysłu na papier, zdecydowanie pomogły mu przy realizacji jego szkiców.
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne_Jacobsen_photo.jpg
Duński design i międzynarodowe wpływy
Działalność podróżnicza Arne Jacobsena rozpoczęła się, gdy po raz pierwszy wyszedł w morze w wieku dwudziestu kilku lat. Podróż, jedyna w jego karierze żeglarza, zakończyła się w Nowym Jorku. Arne Jacobsen nie czuł się tam dobrze i szybko wrócił do domu. Następnie praktykował w Niemczech, a potem przygotował serię studyjnych rysunkowych podczas podróży do Włoch. W tym okresie Arne Jacobsen produkuje jedne ze swoich najlepszych akwarel. Przedstawia na nich klasyczne motywy, rejestrując jednocześnie atmosferę oraz dokładnie odtwarza materiały i kształty.
Arne Jacobsen pochodził z żydowskiej rodziny, która pierwotnie wyemigrowała z Portugalii, ale mieszkała w Danii od pokoleń. Arne Jacobsen nie był związany ze społecznością żydowską, ale był świadomy swojej tożsamości i losu niemieckich Żydów. W 1943 roku Arne Jacobsen uciekł do Szwecji wraz ze swoim przyjacielem Poulem Henningsenem i obiema „nowiutkimi” żonami. Przepłynęli w łodzi wiosłowej od plaży Skodsborg do Landskrony. Mówi się, że to żony (w przypadku Arne Jacobsena, jego drugiej żony Jonny) ostatecznie musiały odpoczywać przez około cztery godziny po dopłynięciu do Szwecji. Podczas pobytu w Szwecji spędził czas projektując tkaniny i tapety. Jacobsen wrócił do Danii pod koniec wojny w 1945 roku.
W swoim czasie Arne Jacobsen trzymał ręke na pulsie międzynarodowych trendów w architekturze i designie. Śledził wnikliwie debaty oraz zmiany stylu w czasopismach. Nawiązał również osobiste przyjaźnie z wybitnymi architektami w krajach skandynawskich i, nie tylko podczas studiów, dużo podróżował po Europie.
Od samego początku swojej kariery spojrzenie Arne Jacobsena skierowane było za granicę, nie obejmując Danii ani duńskich tradycji. Po wygnaniu w Szwecji wrócił do Danii z nową energią i rozpoczął nową erę w swojej karierze projektanta.
Jak Arne Jacobsen tworzył duński design
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne_Jacobsen_3130_aka_Grand_Prix_cropped.jpg
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ngv_design,_arne_jacobsen,_swan_chair,_1958.JPG
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_Egg_Chair.jpg
Podczas swojej kariery Jacobsen był bardzo produktywny zarówno jako architekt, jak i projektant przemysłowy. Zaprojektował ogromną liczbę domów rodzinnych, domków letniskowych, budynków mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej. Jednym z jego największych osiągnięć jest prawdopodobnie Royal Hotel w Kopenhadze, który ukończono w 1960 roku. Zaprojektował hotel w całości; od zewnętrznej fasady aż po krzesła „Swan” i „Egg”, które zdobią lobby. Przy produkcji krzeseł Swan and Egg był zmuszony stosować zupełnie nowe techniki produkcyjne, ponieważ chciał zachować zagięte siedzisko i oparcie ze sklejki jako jeden element. Hotel jest niezwykłym osiągnięciem i nie jest niczym innym jak pierwszym na świecie designerskim hotelem.
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Radisson_SAS_Royal_Hotel,_Room_606,_by_Arne_Jacobsen.jpg
Podczas gdy talent architektoniczny Jacobsena jest widoczny, nie ma wątpliwości, że jego osiągnięcia w dziedzinie architektury wyblakły obok jego prac projektowych. Wzory przemysłowe Jacobsena są naprawdę niezwykłe. Mają uproszczoną funkcjonalną jakość, dzięki czemu są ponadczasowe, i dlatego wiele jego projektów jest nadal w produkcji 50-60 lat po ich pierwotnym zaprojektowaniu.
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:SAS_Royal_Hotel_furniture_in_Copenhagen.JPG
Kilka najbardziej znanych projektów Arne Jacobsena wykorzystano jako rekwizyty w kultowym filmie Stanleya Kubricka 2001: Odyseja kosmiczna. Krzesło Arne’s Ant, jego krzesło Egg i oczywiście jego niepowtarzalne sztućce AJ, które mają dedykowaną lewą i prawą łyżkę.
Zdjcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne-jacobsen-bestik.jpg
W latach 1964–1967 Arne Jacobsen zaczął tworzyć swoją „linię Cylinda”, która jest linią zastaw stołowych ze stali nierdzewnej dla Stelton Company. W tym okresie Arne wyprodukował 17 przedmiotów dla linii Cylinda. Linia Cylinda zdobyła wiele międzynarodowych nagród za wzornictwo. Te przedmioty są nadal produkowane przez Stelton Company.
Arne Jacobsen prywatnie
Podsumowując Arne Jacobsena jako osobę, istnieje obraz, który w dużej mierze odzwierciedla niuanse czysto profesjonalnego podejścia. Z jednej strony uparty perfekcjonista modernistyczny, dla którego żaden szczegół nie był obojętny. Mimo, że jego światopogląd był zasadniczo czarny-biały i dość kwadratowy (lub okrągły, cylindryczny lub w kształcie pudełka). Z drugiej strony naturalista i botanik odzwierciedlający charakterystyczne cechy duńskiej tradycji i czystości. Profesjonalizm i niemal fagidiotyczne dzieło Arne Jacobsena ciskają się na usta, gdy go opisujemy – zresztą sam tak to opisał Arne Jacobsen.
Jego silna intuicja obejmuje umiejętność komunikowania prostych i łatwych do zrozumienia pomysłów. Potrafił także wykorzystać ją do promowania i przedstawiania siebie w sposób profesjonalny.
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne_jacobsen,_aarhus_town_hall_1937-1942_(2803831020).jpg
Arne Jacobsen – perfekcjonistyczny modernista
Ponieważ jego projekt jest wszechobecny, Arne Jacobsen w pierwszej kategorii wygląda prawie jak wytrwały i przebiegły demon. Potrafił zimno sugerować ludziom, aby wyrzucali własne meble z domów, które dla nich zaprojektował, gdy nie komponowały się z fotografiami. Arne Jacobsen bywał niegrzeczny, sarkastyczny i bezkompromisowy dla partnerów i producentów. Żądał, aby jego pracownicy pracowali prawie przez 24 godziny, zamiast wracać do domu i spędzać czas z rodzinami. Jeśli mu się sprzeciwiali – musieli odejść.
Prywatnie rodzina bła postawiona na baczność, aby wybrać odpowiedni biały kolor ściany spośród kilku podczas odświeżania domu. Następnie, przez wiele godzin lawirowali z ramkami do zdjęć, aby stworzyć odpowiednią kompozycję. Przed powrotem Arne jacobsena do domu, filiżanki do kawy układano z geometryczną starannością, a dziecięce zabawki chowano przezd jego oczami.
Te cechy świadczą o rygorystycznych wymogach estetycznych, które Arne Jacobsen założył sobie i swojej produkcji, Niekiedy brutalnie je komunikował, dzieki czemu zyskał reputację architektonicznego dyktatora. Mawia się, że projektował swoje budynki tak, aby nikt nie mógł w nie ingerować, ponieważ nie znosił sprzeciwu i dekoracji.
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne_jacobsen,_aarhus_town_hall_1937-1942.jpg
Botanik wielbiący przyrodę
Po drugiej stronie osobowości widzimy zupełnie inną i miękką stronę Arne Jacobsena, który zgodnie z manierą Rousseau zanurza się w akwarelach studiach przyrodniczych i puzzlach z roślinnymi wzorami.
Arne Jacobsen czasami usiłował uciec od ograniczeń i ram, które sam sobie narzucił. W prywatnych rozmowach mawiał: „Odrywam się od estetyki”. Niekiedy wyrażał radość, szukając schronienia, tam gdzie dominował antydesign i antyestetyka. „Oto wspaniale, nic się tu nie może zmienić!” Podobał mu się prosty posiłek lub moment nakładania pysznego ciasta. To, że ciasto smakuje dobrze, choć nie stanowi już pięknej całości, świadczy o trudnym dylemacie odpuszczenia na chwilę kwestii estetyki.
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne_jacobsen,_aarhus_town_hall_1937-1942_(1).jpg
Uważny humor
Arne Jacobsen to także przyjaciel dzieci i często wpadał na zabawne pomysły. Zbyt nudne wydawały mu się na przykład ręcznie lepione, płaskie pierogi. Dlatego na wierzchu kładł kilka sera i dżemu. Hojnemu projektantowi zdarzyło się też podarować małej dziewczynce własną pracę w postaci uszytej wasnoręcznie sukienki. Swoim współpracownikom niespodziewanie przynosił do pracowni jabłka z własnego ogrodu. Dlatego Arne Jacobsen niektórym osobom wydawał się skromny i miły, a nawet trochę nieśmiały.
Arne Jacobsen swoje poczucie humoru okazywał swojemu środowisku w szkicach I wypowiedziach. Rysował kartki świąteczne dla bliskich przyjaciół I tworzył słownictwo w związku z najbardziej profesjonalnymi tematami, które go zajmowały. Od dzieciństwa Arne Jacobsen lubił wygłupy i kontynuował je przez całą swoją dorosłość. Wykorzystywał swój artyzmowi i czasami brał udział w szalonych zakładach. Słynnym przykładem takiego jest występ w skorupie z melona na głowie.
Ciepła osobowość ceniąca naturę stoi w silnym kontraście do modernistycznego perfekcjonisty. Arne Jacobsen rozpoczął karierę jako romantyczny neoklasycysta, a później zbudował swoje stanowisko jako najważniejszy duński interpretator modernizmu w Danii.
Arne Jacobsen był zarówno Duńczykiem w wymiarze międzynarodowym, jak i międzynarodowym w języku duńskim.
Duński design i drugie życie projektów Jacobsena
W Danii w połowie lat 90. XX wieku ponownie pojawiło się zainteresowanie nowoczesnymi meblami i nowoczesnym duńskim designem. Ten ruch rozprzestrzenił się na inne kraje, które również odnowiły zainteresowanie modernizmem i designem. Wywołało to rosnące zapotrzebowanie na klasyczne meble Arne Jacobsena, a duński design zyskał nowe życie i nowy rozgłos.
Arne Jacobsen zmarł w 1971 roku w Kopenhadze i został pochowany na cmentarzu Ordrup.
Słynne projekty architektoniczne Arne Jacobsena:
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne_Jacobsen_Bellavista_2005-07.jpg
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arne_Jacobsen_Bellavista_2005-09.jpg
1929 – wspólnie z Flemming Lassen zaprojektowali „Dom przyszłości”
1932 – „Udogodnienia plażowe Bellevue” wyposażone w kioski, szatnie i wieże ratowników
1934 – „Bellavista Apartments” – kompleks apartamentów w Klampenborgu (na północ od Kopenhagi)
1935 – „Teatr i restauracja Bellevue” w Klampenborgu
1935 – „Stelling House”, który znajduje się na „The Old Square” (Gammeltorv) w Kopenhadze. Gammeltorv jest jednym z najstarszych placów w mieście
1936 – „Stacja serwisowa Skovshoved”, na obrzeżach Kopenhagi
1942 – „Ratusz w Aarhus” według Erika Mollera
1942 – Ratusz w Rundersdal (wcześniej ratusz Søllerød), który został zaprojektowany we współpracy z Flemming Lassen
1943 – Domki szeregowe w Gentofte przy drodze Ellebækvej 21-39
1951 – „Søholm”, szeregowce Klampenborgu
1956 – „Ratusz Rødovre” w mieście lub Rødovre
1957 – „Munk Farm School”
1960 – „SAS Royal Hotel” w Kopenhadze
1964 – „St Catherine’s College” w Oksfordzie w Anglii
1964 – „Szkoła Nyagera” w Rødovre.
1969 – „Rødovre Library” (Rødovre Library) w Rødovre
1971 – „Bank duński” (Danmarks Nationalbank) w Kopenhadze
1977 – „Królewska ambasada duńska w Londynie”, która powstała pośmiertnie
Najbardziej znane projekty mebli Arne Jacobsena:
Zdjęcie źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ny_Carlsberg_Glyptothek_-_Auditorium_2.jpg
1952 – Trójnogie krzesło „mrówka” (duński „Myren”). To krzesło do dzisiaj jest produkowane przez firmę Fritz Hansen
1955 – Czteronożne krzesło 3107, znane również jako „Siódemka” („Seven” po duńsku). To krzesło do dzisiaj jest produkowane przez firmę Fritz Hansen
1957 – AJ-sztućce (po duńsku „AJ-Bestik”) wyprodukowane przez firmę Georg Jensen, wciąż w produkcji
1958 – światowej sławy fotele Egg and Swan („The Egg” i „The Swan” w języku duńskim), które zaprojektował dla SAS Royal Hotel w Kopenhadze
1959 – „The Drop Chair” („The Drop” w języku duńskim) i „The Pot Chair” („The Casserole” w języku duńskim). Oba zaprojektowane dla Fritza Hansena
1967 – Zastawa stołowa ze stali nierdzewnej „Cylinda Line”, która nadal jest produkowana przez firmę Stelton
1968 – Armatura Vola, która jest linią armatury prysznicowej i łazienkowej